Na wizytę do ortodonty udać się można praktycznie w każdym wieku. Leczenie ortodontyczne prowadzi się zarówno u dzieci, młodzieży, ale także coraz częściej u osób dorosłych. Ortodoncja często odgrywa istotną rolę w przygotowaniu pacjentów do leczenia protetycznego. Nie ma górnej granicy wiekowej na wizytę u ortodonty.

Leczenie ortodontyczne koryguje ustawienie zębów, przez co nasz uśmiech staje się ładniejszy, należy jednak pamiętać, że leczenie ortodontyczne to przede wszystkim aspekt zdrowotny, czyli leczenie wad zgryzu. Prawidłowe ustawienie zębów umożliwia właściwą pracę mięśni narządu żucia oraz stawów skroniowo-żuchwowych. Ponadto eliminacja nieprawidłowych kontaktów między zębami może zapobiegać postępującemu ścieraniu zębów.

Bezwzględnym przeciwwskazaniem do rozpoczęcia leczenia ortodontycznego jest aktywna choroba przyzębia (potocznie nazywana paradotntozą). Należy jednak zwrócić uwagę na słowo „aktywna”. W przypadku pacjentów leczonych periodontologicznie, u których choroba przyzębia występuje w fazie remisji, można prowadzić leczenie ortodontyczne. Leczenia aparatem stałym nie zaleca się u pacjentów ze złą higieną jamy ustnej. Sam aparat stały nie powoduje próchnicy, ale znacząco utrudnia oczyszczanie zębów. W przypadku nieodpowiedniej higieny jamy ustnej może dochodzić do powstawania odwapnień na powierzchni szkliwa, próchnicy zębów, a także do zapalenia dziąseł.

Aparatem ortodontycznym ruchomym leczone są głównie dzieci w fazie uzębienia mlecznego, mieszanego i wczesnego stałego. Aparat wyjmowany działa tylko wtedy, gdy znajduje się w jamie ustnej. W związku z tym, efekt leczenia uzależniony jest od samodyscypliny pacjenta. Aby uzyskać możliwie najlepsze wyniki leczenia, aparat ruchomy powinien być noszony co najmniej 5 godzin dziennie i całą noc, tj. minimum 13 godzin/doba. Aparat ruchomy umożliwia m.in. poszerzenie szczęki, korektę nieprawidłowej do tylnej pozycji żuchwy (tyłozgryzy) oraz umożliwia nachylenie koron zębów, tzn. ich wychylenie (do przodu) oraz przechylenie (do tyłu). Natomiast stały aparat ortodontyczny stosowany jest najczęściej u młodzieży i osób dorosłych. Dzięki temu, że jest on na stałe przymocowany do zębów, jego siły działają przez całą dobę, leczenie staje się efektywne. Aparat stały umożliwia trójwymiarową korektę pozycji zębów, tzn. korektę pozycji zębów w wymiarze poprzecznym, przednio-tylnym oraz pionowym.

Tak, jest to możliwe. Należy jednak podkreślić, że większość wad zgryzu wymaga prowadzenia leczenia ortodontycznego w obu łukach zębowych. Aby zgryz funkcjonował prawidłowo, górny łuk zębowy musi być dopasowany do dolnego. Decyzję o leczeniu aparatem ortodontycznym w obrębie jednego lub obu łuków zębowych, ustala się po przeprowadzeniu dokładnej diagnostyki ortodontycznej, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych potrzeb każdego pacjenta.

Podczas pierwszej wizyty ortodontycznej odbywa się wstępna konsultacja specjalistyczna. Pacjent jest wstępnie informowany o głównych problemach ortodontycznych oraz o możliwościach leczenia. Przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego za pomocą aparatu stałego, konieczne jest przygotowanie orientacyjnego planu leczenia. Na drugiej wizycie pobierane są wyciski na modele diagnostyczne, wykonywane są fotografie zewnątrzustne oraz wewnątrzustne, a także dwa zdjęcia rentgenowskie: panoramiczne oraz cefalometryczne boczne głowy.

W przypadkach bardziej złożonych wymagane jest rozszerzenie diagnostyki ortodontycznej o analizę warunków zgryzowych w artykulatorze, dotyczy to głównie pacjentów ze starciem zębów, dysfunkcją w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, zbaczaniem żuchwy oraz asymetrią twarzy. Poszerzona diagnostyka ortodontyczna jest także wymagana u pacjentów przygotowywanych do leczenia chirurgicznego.

Ponadto u pacjentów z dysfunkcją stawów skroniowo-żuchwowych wymagane jest wykonanie badania CBCT (tomografii stożkowej) stawów skroniowo-żuchwowych.

Badanie z wykorzystaniem łuku twarzowego jest jednym z badań rozszerzających podstawową diagnostykę ortodontyczną. Łuk twarzowy umożliwia zarejestrowanie pozycji szczęki względem osi stawów skroniowo-żuchwowych. Kolejnym etapem badania jest wykonanie tzw. deprogramacji dziennej, która umożliwia określenie pozycji żuchwy względem pozycji szczęki. Po wykonaniu badania, modele pacjenta są montowane w urządzeniu zwanym artykulatorem, który umożliwia dokładne przeanalizowanie kontaktów zgryzowych. Analiza warunków zgryzowych w artykulatorze jest wskazana przed rozpoczęciem leczenia ortodontycznego u pacjentów: ze starciem zębów, z dysfunkcjami w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, ze zbaczaniem żuchwy, z asymetrią twarzy oraz przed rozpoczęciem skojarzonego leczenia ortodontyczno-chirurgicznego szkieletowych wad zgryzu.

Procedura zakładania aparatu stałego jest całkowicie bezbolesna i trwa około godzinę. Po założeniu aparatu przeprowadzany jest dokładny instruktaż dbania o higienę jamy ustnej w trakcie leczenia ortodontycznego. Wrażliwość zębów po założeniu aparatu stałego jest sprawą bardzo indywidualną. Najczęściej zęby mogą być wrażliwe przez kilka pierwszych dni po założeniu aparatu. W przypadku wystąpienia zwiększonej wrażliwości zębów, zaleca się dietę miękką (w tym: produkty z grupy nabiałów, pokarmy zblendowane).

Bardzo ważne jest, aby podczas leczenia ortodontycznego utrzymywać perfekcyjną higienę jamy ustnej. Należy dokładnie myć zęby pastą z dużą zawartością fluoru, po każdym posiłku. Do mycia zębów używać można zarówno tradycyjnej szczoteczki jak i szczoteczki elektrycznej lub sonicznej. Jeżeli wybieramy szczoteczkę elektryczną lub soniczną, warto zaopatrzyć się w zestaw specjalnych końcówek dedykowanych stałym aparatom ortodontycznym. Dodatkowo zaleca się stosowanie irygatora, który wspomaga oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych. Po założeniu aparatu stałego, lekarz specjalista przekaże Ci szczegółowe instrukcje, jak najlepiej dbać o zęby w trakcie leczenia ortodontycznego.

Czas leczenia aparatem stałym zależy od wielu czynników, w tym m.in. od rodzaju i stopnia nasilenia wady, potencjału wzrostu i wieku Pacjenta oraz, co bardzo ważne, od jego współpracy. Średni czas aktywnego leczenia ortodontycznego wynosi ok. 2,5 lat. Po przygotowaniu indywidualnego planu leczenia, Pacjent zostaje poinformowany o przewidywanym, orientacyjnym czasie leczenia.

Okluzja (zgryz) znajduje się w twarzy. Twarz natomiast składa się z elementów, które zmieniają się na przestrzeni czasu. Skoro wraz z wiekiem zmienia się cała twarz, jak i cały organizm, nie można oczekiwać, że zgryz pozostanie taki sam. W celu zwiększenia stabilności leczenia ortodontycznego, po leczeniu aktywnym prowadzone jest tzw. leczenie retencyjne. Leczenie retencyjne najczęściej obejmuje: górny aparat zdejmowany do zakładania na noc oraz dolny stały retainer, przyklejany do powierzchni językowej sześciu dolnych zębów przednich. Okres retencji powinien być równy okresowi leczenia aktywnego. Należy pamiętać, że leczenie retencyjne jest równie ważne co leczenie aktywne.

Miniimplanty ortodontyczne są to tytanowe śrubki, niewielkich rozmiarów, o średnicach od 1,2 do 2,2 mm oraz o długościach od 6 do 12 mm. Umieszcza się je między korzeniami zębów, w praktycznie każdej okolicy wyrostka zębodołowego, czyli kości, w której znajdują się zęby. Miniimplanty o większej średnicy umieszczane są na podniebieniu w okolicy szwu podniebiennego. Miniimplanty umieszczane są w znieczuleniu miejscowym, przez co zabieg jest całkowicie bezbolesny. Dzięki zastosowaniu miniimplantów leczenie ortodontyczne staje się dużo bardziej efektywne.